استادیوم ورزشی

یک استادیوم نوعی از ساختمان است که تمامی المان های مورد نیاز، شامل بخش مسکونی،تجاری،خرده فروشی، فراغت و تفریح را در خود جای می دهد و همه این ها همراه با سایر خدمات و زیر ساخت های حمل و نقل، یک استادیوم شهر را تشکیل می دهند.
نکات و پارامترهای گوناگونی در طراحی و ساخت استادیوم ها باید مورد بررسی قرار بگیرند . که به صورت کلان به شرح زیر مطرح می شود:
۱- اقلیم منطقه مورد نظر برای ساخت
۲- ظرفیت
۳- ریز فضاهای مورد نظر
۴- شکل نمای خارجی
۵- پارکینگ
۶- مقیاس غول آسا
۷- المانهای انعطاف ناپذیر
۸- مقاومت طرح بعد از ساخت و دوره های عدم استفاده

 اقلیم و جهت گیری

تعیین موقعیت قرارگیری زمین باید متناسب با رویدادهایی باشد که به آنها نگاه می شود.پلان اصلی در استادیومهای سر باز بیشتر روی این اصل طراحی می گردد. البته در طراحی سالن های ورزشی نیز به دلیل سرپوشیده بودن باید شرایط اقلیمی و محیطی برای قرار گیری طرح مد نظر باشد ولی از اهمیت کمتری برخوردار است.

 ظرفیت

ظرفیت در واقع معیاری برای اندازه یک ورزشگاه محسوب می شود . عنوان ظرفیت به معنای تعداد حداکثر تماشاگرانی است که در آن واحد می توانند در ورزشگاه حضور داشته باشند و تمامی خدمات برای آن تعداد از تماشاگران و همچنین کادر مربوط به ورزش که حاضر در سالن هستند اتلاق می شود. مثلا ورزشگاه یکصد هزار نفری آزادی در تهران که در یک مسابقه می تواند صد هزار نفر تماشاگر را در خود جای دهد و تمامی این جمعیت از شرایطی یکسان برای عبور،مرور و استفاده از خدمات برخوردارند. استاندارد لازم برای ابعاد صندلی های تعبیه شده در سالن های ورزشی ابعاد ۰.۴۵ *۰.۴ * ۰.۵ برای هر نفر در نظر گرفته شده و باید ابعاد مسیر های دسترسی و سکوهای بین پلکانهای مستقر هم در نظر گرفته شود.

 ریز فضاهای مورد نظر

ورودی،فروش بلیط و دروازه های وروداصلی، راهروهای ورود به سالن اصلی بخش تماشاگران،راه روهای ورود به بخش اداری و بخش رخت کن، سالن اصلی ،بخش اداری،بخش نگهبانی ، بخش استراحت مستخدمین، اتاق مربوط به رئیس،سرویس بهداشتی تماشاگران،سرویس بهداشتی کارمندان،سرویس بهداشتی بازیکنان،اتاق درمانی و کمک های اولیه (اتاق پزشک) ، رختکن تیم میهمان،رختکن تیم میزبان، دوش های مربوط به هر یک از تیم ها ، اتاق انباری وسایل، سالن بدن سازی و ریکاوری ، تاسیسات گرمایش و سرمایش ، تاسیسات الکتریکی و روشنایی ، اتاق داوران،اتاق آموزشی ویدئوپروجکتور و پارکینگ که هر کدام با سرانه مربوطه شرح داده می شوند.

طراحی معماری پارکینگ

استادیوم ها برای سهولت مراجعین مانند سایر بناهای عمومی و خصوصی نیاز به پارکینگ دارند و با توجه به وسعت آنها و تعداد مراجعین خود باید فضای زیادی صرف پارک کردن اتومبیل ها و اتوبوس ها کرد که این عامل خود باعث جدایی ساختمان استادیوم با محیطش می شود.و از جذابیت محیط کم می کنند

شکل نمای خارجی

شکل ظاهری و غول آسای استادیوم های ورزشی به دلیل درونگرا بودنشان زیاد با محیط اطرافشان هم خوان نیستند گویی به محیط اطرافشان پشت کرده اند.و اغلب حس خوش آمد گویی خاصی را برای مراجعین ایجاد نمی کنند این حس ناخوشایند با وجود حصارهای امنیتی و سایر مسائل کنترل جمعیت تشدید می شود.در این بین باید توجه کرد که شکل ظاهری تابع عملکرد است.

 مقیاس غول آسا

مقیاس فیزیکی استادیوم های ورزشی در خارج از شهر مشکلی ایجاد نمیکند اما ایجاد یک استادیوم ورزشی به صورت مطلوب در فضای شهری بسیار دشوار است. تطبیق مقیاس استادیوم ها با محیط اطرافشان همواره بزرگ ترین چالش طراحان بوده است.

طراحی معماری المان های انعطاف ناپذیر

استادیوم های ورزشی دارای عناصری مثل ردیف های صندلی،پله ها و رمپ ها و … هستند و نمی توان در شکل آنها ابتکار به خرج داد زیرا که مسئله دید تماشاگران و رسیدن به ظرفیت مطلوب استاندارهای معینی را ایجاد کرده و دست طراحان را برای طراحی های خاص مبلمان ورزشگاه ها بسته است.

مقاومت طرح بعد از ساخت و دوره های عدم استفاده

ورزشگاه ها باید سطحی سخت و بسیار ارتجاع پذیر داشته باشند تا بدون نیاز به نگهداری مداوم و پرداخت هزینه های زیاد و نامعقول در برابر شرایط بد جوی ، ازدحام جمعیت و خرابکاری های تعمدی تماشاگران بتوانند ایستادگی کنند. چون مسابقاتی که برگزار می شود با هیجان و احساسات تماشاگران در ارتباط است که می تواند باعث هیجان آنها شده و باعث پدیده وندالیسم یا تخریب گرایی در آنها شود.
در طراحی ورزشگاه ها شکل ظاهری تابع عملکرد است.اما در کل قوانین ثابت و مدونی برای یک معماری خوب در طراحی استادیوم وجود ندارد اما با توجه به حساس بودن طرح در فضای شهری و تاثیراتی که در ناحیه یا سایت میگذارد . بررسی دو نمونه از استادیوم های اجرا شده موفق برای بهتر شکل گرفتن طرح خالی از لطف نیست. و استفاده از تجربیات قبلی شرمساری به وجود نمی آورد. و بیشتر طراحی های موفق تغییر هوشمندانه یک الگوی موجود است.در همین راستا ورزشگاه جهان پهلوان رضا زاده در اردبیل و مجموعه ورزشی شهر بناب در این بین مورد بررسی قرار می گیرند. مهمترین نکته که در طراحی استادیوم و کلا هر موضوع دیگر، چالش برانگیز است و ممکن است دست طراحان را برای رسیدن به فرم مطلوب خود ببندد توجه به استانداردهای گوناگون در این سطح از طراحی هاست. برای نمونه استانداردها و قوانین میدان دید در سکوهای تماشاچیان در طبقات مختلف و زمان عبور از معبر خروج یا عرض معابر گوناگون در استادیوم ها و ورزشگاه های چند منظوره از مسائلی است که به شدت باید مورد توجه قرار بگیرد که در ادامه با توجه به استانداردهای روز دنیا و ضوابط مربوط در ایران همه استانداردهای مربوط به طراحی سالن های چند منظوره قانونی – منظور سالن هایی است که مسابقات رسمی در آن ها برگزار می شود – بیان خواهند شد.

مقررات و معیارهای طراحی سالن‌های ورزشی چند منظوره

ملاحظات کلی طراحی معماری ورزشگاه‌ها

– محل احداث: جهت انتخاب محل مناسب برای ایجاد ورزشگاه باید به شرایط و موقعیت‌های زیر توجه داشت.
– اندازه: زمین مورد نظر باید دارای قابلیت احداث اماکن ورزشی استاندارد با گنجایش کافی در رشته‌های مختلف، و کلیه فضاهای جانبی نظیر رختکن، دوش، اداری، پارکینگ و… را داشته باشد.
– موقعیت(انتخاب زمین ورزشگاه): مکان‌های ورزشی علاوه بر در نظرگرفتن وضعیت و موقعیت جغرافیایی نظیر آب و هوا، از نظر موقعیت جغرافیای شهری) محلی( نیز دارای دسترسی آسان برای بهره برداری بوده و نباید در کنار مراکز عمومی پر رفت و آمد و یا مراکزی که نیازمند آرامش هستند، نظیر بیمارستان‌ها، احداث گردنند و ارجح آن است که در کنار مراکز آموزشی نظیر مدارس، دبیرستان‌ها و دانشگاه‌ها ساخته شوند و دسترسی لازم به معابر سهل‌الوصول نظیر بزرگراه‌ها و خیابان‌های اصلی را داشته باشند.
– جانمایی بنا) تعیین محل احداث بنا): باید به نحوی باشد که از عوارض زمین برای طراحی و ساخت نهایت استفاده صورت گرفته و از عوامل مصنوعی) ساخت و ساز (در تکمیل آن بهره گیری شود و به عواملی نظیر آفتاب، باد و باران توجه گردد.
الف: امکان احداث، یا ایجاد دسترسی به پارکینگ و فضاهای عمومی را داشته باشند.
ب :قابلیت تغییردر نوع استفاده از ورزشگاه‌ها( استفاده چند منظوره) در رشته‌های مشابه پیش‌بینی شده باشد.
پ :درساخت ورزشگاه‌ها ضمن رعایت مسائل امنیتی، به ذخیره وکاهش مصرف انرژی توجه گردد.
تمامی ورزشگاه‌ها باید دارای فضاهای اداری، شامل بخش مدیریت و کارکنان باشند. در مجتمع‌های کوچک بهتر است اتاق مدیر مشرف به سالن باشد.
در احداث اماکن ورزشی به سایرفضاها مانند محل رختکن، سرویس‌های بهداشتی، انبار، آبدارخانه، بوفه و… توجه گردد.

 ضوابط عمومی طراحی معماری ورزش‌های سالنی، ابعاد و اندازه زمین مسابقه آنها

 ورزش فوتسال

فوتسال تنها شکل فوتبال سالنی است که به تاییدFIFA رسیده است. این ورزش با سرعت زیادی در سراسر جهان در حال پیشرفت است و در حال حاضر بیش از ۱۰۰ کشور و میلیون ها بازیکن به آن می‌پردازند. زمین فوتسال مستطیلی شکل است و بازی های بین المللی آن بر روی کفپوش های چوبی یا مصنوعی که چرخش و حرکت توپ را محدود نسازند انجام میگیرد. فوتسال را میتوان بر روی چمن مصنوعی هم انجام داد، ولی باید از بازی بر روی بتن یا آسفالت اجتناب کرد.

ابعاد زمین فوتسال

– ابعاد طول: ۴۰ متر
– ابعاد عرض: ۲۰ متر
– ارتفاع مجاز: ۱۲.۵ متر
ابعاد و اندازه‌ دروازه:
– عرض دهانه: ۳ متر
– عمق: ۱ متر
– ارتفاع: ۲ متر
– ابعاد و مشخصات دروازه هندبال و فوتسال یکسان در نظر گرفته می‌شود.
– دروازه‌ها باید از سیستم تثبیت کننده و در صورت نیاز پرتابل برخوردار باشند. محوطه جریمه با ربع دایره‌هایی با شعاع ۶ متر که مرکز آنها در خارج از دروازه قرار گرفته مشخص می‌شود بخش بالای هر ربع دایره خطی به طول ۳.۱۶ متر است که موازی با خط دروازه (خط بین دو تیرک دروازه) است. نقطه پنالتی با فاصله ۶ متر و دومین نقطه پنالتی با فاصله ۱۰ متر از نقطه وسط خط دروازه تعیین می‌شود.
قوس کرنر ربع دایره‌ای با شعاع ۲۵ سانتی‌متر است که از هر گوشه (کرنر) در درون زمین کشیده می‌شود.
منطقه تعویض با طول ۵ متر در مقابل نیمکت تیم‌ها واقع شده است، و هر دو انتهای آن با خطی به طول ۸۰ سانتی‌متر و به عرض ۸ سانتی‌متر مشخص شده که ۶۰ سانتی‌متر آن درون زمین و ۴۰ سانتی‌متر آن در خارج آن قرار گرفته است. در مقابل وقت نگه‌دار به فاصله ۵ متر از هر طرف باید فضای خالی وجود داشته باشد.

 ورزش هندبال

در هندبال دو تیم ۷ نفره با استفاده از مهارت‌هایی چون پاس کاری، دریبل،‌گرفتن و پرتاب کردن توپ سعی در به ثمر رساندن گل دارند. بازی شامل دو زمان ۳۰ دقیقه‌ای با ۱۰ دقیقه زمان استراحت در بین آن می‌باشد.

ابعاد و اندازه‌های استاندارد طراحی معماری

– طول زمین: ۴۰ متر
– عرض زمین: ۲۰ متر
– ارتفاع: ۹ تا ۱۲.۵متر
– حریم‌ها حداقل در کناره‌های طولی ۲ متر و در پشت دروازه ۳ متر در نظر گرفته می‌شود.
– علامت گذاری زمین هندبال باید با دقت فراوان انجام شود. مهم‌ترین خط زمین هندبال خط ۶ متر است که خط محدوده دروازه نیز محسوب می‌گردد. محدوده‌ای به شعاع ۶ متر که محوطه گل محسوب می‌گردد، خط دیگر خط ۹ متر است.

خطوط زمین بازی

– خطوط طولی و عرضی زمین به فاصله ۴۰ متر و ۲۰ متر می‌باشند خطوط اصلی هستند.
– ضخامت تمامی خطوط زمین ۵ سانتی‌متر می‌باشد.
– دروازه ۳ متر طول و ۲ متر ارتفاع دارد. قطر تیر دروازه ۸ سانتی‌متر است که این قطر در طول دروازه محسوب می‌گردد. خط پشت دروازه به موازات خط انتهایی زمین است و عمق دروازه حداقل ۱ متر می‌باشد.
– دو محوطه ۶ و ۹ متری جلوی دروازه‌ها قرار دارند که محوطه شش متر برای دروازبان و ۹ متر برای پرتاب خطاهای مدافعین می‌باشد. خط ۹ متر به صورت منقطع بوده و بین هر یک ۱۵ سانتی‌متر فاصله دارد.
– خط وسط زمین که آن را به دو نیمه مساوی تقسیم می‌کند.
– خط تعویض به طول ۴.۵ متر در خارج از قسمت طولی زمین قرار دارد.
– خط دروازه‌بان ۱۵ سانتی‌متر طول دارد و به فاصله ۴ سانتی‌متری خط دروازه و در وسط آن قرار دارد.
– خط پنالتی یک متر طول دارد و به فاصله ۷ متری خط انتهایی زمین و درست به موازات آن در وسط دروازه رسم میگردد.

ورزش بسکتبالتوسط دو تیم ۵ نفره و در دو زمان ۲۰ دقیقه انجام می‌گیرد. که هدف هر تیم عبور توپ در سبد حریف و کسب امتیاز و همچنین ممانعت از کسب امتیاز توسط حریف است. ارزش هر گل دو امتیاز و هر گلی که از طریق پنالتی به ثمر رسد ۱ امتیاز است. پرتاب‌هایی که از پشت خط ۳ امتیازی منجر به گل شوند ۳ امتیاز دارند.

ابعاد و اندازه های استاندارد

– طول زمین: ۲۸ متر
– عرض زمین: ۱۵ متر
– ارتفاع: حداقل ۷ متر

طراحی معماری انواع دسترسی‌های استفاده‌کنندگان

دسترسی سالن‌ها شامل دسترسی بازیکنان، دسترسی تماشاچیان دسترسی وسایل نقلیه موتوری و دسترسی‌های خاص مانند میهمانان ویژه (VIP) و خبرنگاران می‌باشدکه در هر مورد امکان دسترسی به شرح زیر فراهم می‌گردد.

 دسترسی با‌زیکنان

– دسترسی بازیکنان به سالن به صورت کنترل شده و مستقل از تماشاچیان باید تامین گردد.
– دسترسی بازیکنان به سرویس بهداشتی و رختکن و دوش باید به صورت اختصاصی و مستقیم تامین شود.
– دسترسی بازیکنان به انبار ورزشی لازم است کنترل شده باشد.
– دسترسی بازیکنان به محل استراحت باید فراهم باشد.
– دسترسی بازیکنان به فضای جنبی باید به تناسب عملکرد هریک امکان پذیر باشد.

 دسترسی تماشاچیان

– تماشاگران برای دسترسی به سکوها باید در مسیرهای عمودی و افقی حرکت کنند. مسیرهای ورود و خروج عموماً یکی هستند و مسیرهای اصلی را میتوان با مسیرهای فرار و دروازه های خروجی اضافی تکمیل کرد.
– دسترسی تماشاچیان به جایگاه تماشاچیان باید کنترل شده و مستقیم باشد.
– دسترسی به سرویس بهداشتی باید فراهم باشد.
– دسترسی به فضاهای جنبی مانند بوفه و تریا به تناسب عملکرد هریک باید امکان پذیر باشد.

 دسترسی‌های خاص (میهمانان ویژه، اصحاب رسانه‌ها و کادر اداری)

– امکان دسترسی و نظارت بخش اداری و خدماتی به سالن باید فراهم باشد.
– پیش‌بینی لازم جهت دسترسی معلولین باید در نظر‌گرفته شود.
– دسترسی خبرنگاران به جایگاه خبرنگاران و فضای خاص‌آنان تامین‌گردد.

انواع دسترسی‌های عمودی

سیستم حرکت عمودی در ورزشگاهها به سه صورت انجام میپذیرد.

پلکان

بیشترین استفاده برای انتقال جمعیت تماشاگران به بخشهای مختلف پلکان هستند.که عرض معابر و خروجی ها در قسمت ایمنی بیان خواهند شد. در زیر تصویر یک نمونه استاندارد از پله‌های انتقال آورده شده است.

 رمپها

به علت پر هزینه بودن و فضای اشغال زیاد رمپها به جز برای معلولین با صندلی چرخدار و یا ورودی به مجموعه استفاده نمیشود.

 آسانسورها و پله های برقی

در همه ورزشگاهها آسانسورها برای بالا بردن مبلمان و تجیهزات و همچنین انتقال مواد غذایی به طبقات بالاتر در نظر گرفته میشوند. همچنین برای سرویس دهی بهتر به افراد مهم و میهمانان ویژه جهت انتقال به طبقات گوناگون مورد استفاده قرار میگیرد.

دسترسی تماشاگران به محدوده سکوها از دو طریق امکان می یابد

– دسترسی از تراسها
– دسترسی از راهروهای محوری و جانبی
دسترسی به لایه های بالای سکوها معمولاً از طریق تونلها انجام میشود بالا بردن همه تماشاگران به سطح بالایی لایه و پایین آوردن آنها منطقی به نظر نمیرسد، بنابراین بهتر است تماشاگران از وسط لایه بالایی سکوها وارد شوند و در آنجا به دو بخش پایین و بالای لایه دسترسی داشته باشند. پس از عبور از تراسها یا تونلها، تماشاگران به راهروهای محوری و جانبی وارد می شوند تا از طریق آن به ردیف مورد نظر برسند.

 نکاتی در مورد طراحی معماری راهروهای جانبی

راهروهای ورزشگاه نباید در طول مسیر خروجی خود باریک شوند در حالی که در مسیر ورودی میتوان راهروهای باریکتر را در انتهای مسیر تماشاچیان طراحی کرد به شرط آنکه عرض این راهروها از عرض حداقل استاندارد ۱.۲ متر کمتر نشود.

عرض مسیرها بر اساس مدول ۶۰ سانتیمتر (عرض عبوری یک انسان) تعیین میشود. و بر اساس تعداد تماشاگرانی که از آن مسیر عبور میکنند متفاوت است. این استاندارد به صورت جدول زیر برای سالنهای سرپوشیده چند منظوره ارایه شده است :
تعداد اندازه عرض معبر
هر ۶۰۰ نفر ۳.۶ متر
هر ۴۰۰ نفر ۲.۴ متر
هر ۳۰۰ نفر ۱.۸ متر
هر ۲۰۰ نفر ۱.۲ متر
* طبق جدول بالا برای هر ۷۵۰ نفر عرضی معادل ۴.۵ متر درنظر گرفته می‌شود.

طراحی معماری محدوده بازیکنان

محدوده بازیکنان مختص به حضور بازیکنان، ناظران و داوران می‌باشد. این بخشها به بخش رسانه ها و بخش میهمانان ویژه ارتباط دارند. تماشاگران به هیچ عنوان اجازه حضور در این محدوده را ندارند. دسترسی تیمهای ورزشی به سالن چندمنظوره باید از طریق یک فضای اختصاصی، محافظت شده و به دور از رسانه ها و عموم باشد. این نکته برای دسترسی مقامات و مسئولین برگزاری مسابقه و داوران هم صدق میکند. لازم است برای انتقال بازیکنان از محوطه رختکن به زمین بازی، تونل مخصوص و حتی‌الامکان مجزا برای هر تیم،که بتوان از وسط آن را به دو راه مجزا تقسیم نمود در نظر گرفته شود. عرض تونل انتقال دو تیم به زمین مسابقه حداقل ۴ متر و ارتفاع آن حداقل ۲.۴ متر می‌باشد.
ارتباط بین ورودی اختصاصی بازیکنان و رختکن آن‌ها طوری طراحی می‌گردد که سهولت حرکت افراد را در پی داشته باشد. عرض معابر حداقل ۱.۵ متر و عرض درهای منتهی به آنها حداقل ۱ متر توصیه می‌گردد که فرد مصدوم با برانکارد همچنین حمل تجهیزات بازیکنان و لوازم آنها به راحتی در آن میسر گردد. برای ورزشگاه‌های چند منظوره چهار رختکن مجزا در نظر گرفته میشود که امکان میزبانی دو مسابقه پی‌ در پی در یک روز را داشته باشد.
بخشهای اصلی این عملکرد شامل فضای اصلی رختکن، توالتها، دوشها، کمدهای لباس و فضای اتاق مربی ارتباطی می باشند. در طراحی سرویس های بهداشتی، توصیه می شود تا حد امکان فضای توالت از فضای دوشها جدا شود و ارتباط دوش ها با فضای رختکن از طریق فضای رابط به عنوان فضای خشک که مجهز به امکانات و وسایل خشک کننده است برقرار شود. سرویسهای بهداشتی برای این بخش باید مختص به ورزشکاران بوده و برای سایر افراد تسهیلات دیگری در نظر گرفته شود .
محدوده رختکن باید تهویه مناسب داشته باشد و هوای تازه و مطبوع را با امکان سرمایش یا گرمایش مرکزی تامین کند برای این منظور ۱۰ بار تعویض هوا در ساعت ضروری است. دمای مناسب برای این فضا ۲۵ درجه سانتی‌گراد در نظر گرفته میشود. سطوح کف و دیوار ها باید بهداشتی و به راحتی قابل تمیز شدن باشند،
کف‌سازی  این واحد به طورکلی زبر و غیر لغزنده باشد و با شیب ملایم حدود ۱ به ۲۴ شیب بندی گردد. این فضا به نورپردازی مناسب (حدود ۱۵۰ لوکس روشنایی) و تجهیزات الکتریکی و روشنایی مقاوم در برابر رطوبت نیاز دارد.

طراحی معماری دفتر مربیان

شرایط دفتر مربیان از لحاظ تهویه و درجه حرارت مشابه فضای رختکن خواهد بود اما در کف سازی از هرگونه شیب‌بندی خودداری به عمل می‌آید. دفتر مربیان مجهز به میز و صندلی، کمد وسایل و لباس، دوش و سرویس‌بهداشتی اختصاصی، تلفن و وایت‌بورد می‌باشد.

طراحی معماری  اتاق داوران

محل قرار‌گیری اتاق داوران ، نزدیک به رختکنها و مجزا از آنها می‌باشد. اتاق داوران دسترسی مستقیم و محافظت شده به زمین بازی داشته و این راه توسط رسانه ها و مردم عادی غیر قابل دسترس می‌باشد.
اتاق داوران دارای رختکن‌های مجزا، کمد‌های تجهیزات و لباس، نیمکت و صندلی برای استراحت، تلفن و یخچال، سرویس بهداشتی و دوش مختص به خود می‌باشد.

طراحی معماری اتاق ناظران مسابقه

محل قرارگیری این محدوده بهتر است در کنار رختکن تیم ها و داوران باشد و ارتباط مستقیم با رختکن داوران داشته باشد. تجهیزات اتاق ناظران شکل میز، صندلی،کمد وسایل و لباس، خطوط تلفن داخلی و خارجی و سرویس‌بهداشتی است.

محدوده کمک‌های اولیه و درمان

این اتاق برای معاینه و درمان موقت بازیکنان، داوران، رسانه ها و اشخاص مهم و نیروهای امنیتی استفاده میشود.
مکان قرارگیری این فضا در نزدیکی رختکن تیم ها و تا حد ممکن نزدیک به زمین مسابقه است و باید در مسیر مستقیم و دسترسی آسان ماشین  اورژانس قرار گرفته باشد. درها و راهروهای این فضا باید به حدکافی عریض باشد تا صندلی‌چرخدار و برانکارد به راحتی بتواند از آن عبور داده شود. عرض مناسب برای راه رو‌ها ۱.۲ تا ۱.۵ متر توصیه شده است همچنین عرض۰.۵ متر برای درب‌ها بیان گردیده است .

 شرایط و امکانات اتاق کنترل دوپینگ

هر ورزشگاه باید اتاقی برای کنترل دوپینگ داشته باشد که شامل فضای انتظار، اتاق کار، سرویس بهداشتی و تجهیزات بهداشتی برای شست و شو باشد. کلیه این فضاها در مجاورت یکدیگر بوده و محل قرارگیری آن در نزدیکی رختکن تیم ها و داوران و به دور از دسترس عموم و رسانه ها می‌باشد.
لازم است این فضا تهویه مناسب داشته و به این منظور هوای تازه و مطبوع را همانند سایر فضاهای ورزشگاه با امکان گرمایش و سرمایش از طریق سیستم مرکزی تامین نماید. سطوح کف و دیوارها باید از نظر بهداشتی به راحتی قابل تمیز شدن باشند. کف ها هیچگونه شیب نداشته و نور فضا مناسب باشد. سرویس‌های بهداشتی این فضا مجاور اتاق اصلی کنترل دوپینگ بوده و دسترسی اختصاصی داشته باشد. این فضا به حداقل دو سرویس نیاز دارد. همچنین فضایی به عنوان اتاق انتظار برای مراجعین تعبیه شود.
از جمله وسایلی که در اتاق کنترل دوپینگ قرار می گیرند می توان به موارد زیر اشاره کرد:

– تجهیزات پزشکی و نمونه‌گیری.
– میز و تعدادی صندلی برای قرعه کشی و انجام تست ها.
– صندلی برای افراد در حال انتظار.
– روشویی با آینه.
– تلفن با خطوط تماس داخلی و خارجی.
– قفسه برای نگه‌داری نمونه ها .

طراحی معماری  فضای استخر جکوزی، حوضچه آب سرد، سونای خشک و سونای بخار

در ورزشگاه‌ها معمولاً یک فضای مرطوب جهت آماده سازی بدن بازیکنان قبل از مسابقه و یا استفاده آنان به جهت آرامش پس از مسابقه تعبیه می‌گردد، در بعضی از ورزشگاه‌ها که به طور مداوم در آن‌ها مسابقات برگزار نمی‌گردد می‌تواند با داشتن دسترسی مناسب جهت استفاده سایر افراد و عموم و استفاده‌کنندگان از فضاهای ورزشی جانبی نیز قرار گیرد.
این فضا شامل قسمت‌های مختلفی از جمله استخر جکوزی، حوضچه آب سرد، سونای خشک و سونای بخار می‌باشد.

 استخر آب گرم یا جکوزی

جکوزی، حوضچه نسبتاً بزرگی است که با داشتن پلکانی در اطراف قابلیت نشستن در داخل آن و ریلکسیشن را مهیا می‌سازد، معمولاً دارای پمپ‌های آب گرم می‌باشد که آب را با فشار وارد حوضچه می‌نماید، این پمپ‌ها دارای خروجی‌هایی در داخل حوضچه می‌باشند که معمولاً در ارتفاع پهلوها و پشت پاها قرار گرفته یا جهت آماده‌سازی بازیکنان استفاده شود.
این خروجی‌ها به صورت ضربه‌‌ای آب گرم را با فشار به نواحی یادشده وارد می‌کنند. فضای جکوزی معمولاً فضای وسیع‌تری نسبت به سایر قسمت‌ها می‌باشد. در اطراف این فضا چند دوش قرار دارد تا افراد قبل و بعد از وارد شدن به این حوضچه از آن‌ها استفاده نمایند.

 سونای خشک

در سونای خشک از هوای گرم و خشک برای افزایش دمای محیط و افزایش شدت تعریق بدن استفاده میشود. تعریق یکی از مکانیزمهایی است که بدن توسط آن سموم و مواد زاید از بدن را دفع می کند. انسان در حالت عادی در دمای ۴۵-۵۰ درجه سانتیگراد به سختی قادر به تنفس است، ولی میتواند دمای سونای خشک که معمولاً بین ۷۰-۱۰۰ درجه سانتیگراد است را تحمل کند.

اتاق سونا از چوبهای نرم، صاف و هموار مانند سرو، صنوبر یا سکویا ساخته میشوند، اتاق سونا با توجه به نیاز و تعداد افراد استفاده کنندگان ساخته و تجهیز میشوند. ارتفاع ایده‌آل برای اتاق سونای خشک ۲.۱۳ متر است. در نظر گرفتن این ارتفاع تضمین کننده توزیع گرمای مناسب در داخل اتاق سونا و محل حضور کاربران خواهد بود.
از مهمترین مراحل طراحی سونای خشک، انتخاب گرمکن مناسب برای آن است. اتاق سونا معمولاً با دو ردیف سکو برای نشستن ساخته میشود که یک ردیف در ارتفاع بالاتر و یک ردیف در ارتفاع پایین‌تر قرار میگیرد.
برای طراحی سکوهای اتاق سونا عرض سکوهای فوقانی حداقل ۵۰ سانتیمتر و عرض سکوهای پایینی حداقل ۴۰ سانتیمتر در نظر گرفته می‌شود. به طور معمول برای آن که کاربران در داخل اتاق سونا به راحتی بنشینند.
بهتر است در طراحی، سکوها طوری یکدیگر را قطع نکنند که گوشه های تیز در داخل اتاق سونا ایجاد شود. چرا که در این صورت تعداد افرادی که به طور همزمان به استفاده از آن می‌باشند، کاهش مییابد.
در سونای خشک توصیه میشود به ازای هر نفر یک فضای ۶۰ سانتیمتری بر روی سکوها در نظر گرفته شود، برای آن که امکان دراز کشیدن کاربران نیز وجود داشته باشد. طول سکو به ازای هر نفر باید ۱.۸ سانتیمتر باشد.
– برای اتصالات تخته ها و سایر تجهیزات سونا باید در استفاده از میخ ها و پیچ های اتصال دقت شود تا باعث آسیب پا و بدن ورزشکاران نشود.
– در کنار سونای خشک باید سرویس بهداشتی و دوش فراهم شود.
– در سونای خشک هوا تقریباً باید هر ۶ ساعت یک بار به طور کامل تعویض شود.
– حداقل عرض در ورودی سونای بخار به منظور ورود و خروج راحت کاربران باید ۰.۹ متر در نظر گرفته شود. ضمن آن که ارتفاع این در نیز نباید بیش از۲.۱ متر باشد.

طراحی معماری سونای بخار

سونای بخار نیز درست همانند سونای خشک است. مهمترین مشخصه ای که اتاق سونای بخار باید داشته باشد، مقاومت بالای آن در برابر نفوذ آب است. برای حل این مشکل از کاشیها و سرامیکهای مقاوم در برابر رطوبت دائمی و با دوام و برای آب‌بندی کردن اجزای مختلف از نوارهای سیلیکونی استفاده میشود.

طراحی معماری سالن بدنسازی

زندگی ماشینی امروزه لزوم احداث سالن‌های بدنسازی را در مجموعه‌های سر پوشیده به عنوان یک امر ضروری و الزامی بدل کرده است. زندگی بی‌تحرک به دلیل استفاده روز افزون از تکنولوژی موجب افزایش بیماری‌های مختلف ناشی از کم‌تحرکی شده و همین امر موجب روی آوردن مردم به سالن‌های بدنسازی و ایجاد تنوع و نوآوری در ساخت و تجهیز این سالن‌ها گردیده است. استفاده از موزیک و تلویزیون‌های پلاسما در کنار سایر فن‌آوری‌ها و تجهیزات بدیع بر جاذبه روزافزون این مراکز می‌افزاید.
امروزه سالن‌های بدنسازی به شکل باشگاه‌های بدنسازی و یا به عنوان بخشی از مجموعه‌های ورزشی بزرگ و چند منظوره احداث و مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند. مراکز بدنسازی در واقع نقش مهمی در اشاعه سلامت و تندرستی در جامعه دارند و فواید این مراکز فقط به مردم عادی باز نمی‌گردد بلکه استفاده از این مراکز در بین کارکنان سازمان‌ها، موجب افزایش روحیه و نشاط و کاهش ابتلا به بیماری‌ها می‌گردد و نیز در بین ورزشکاران سطوح پیشرفته در تشخیص ضعف‌های بدنی و تقویت قوای جسمانی و آمادگی بدنی برای شرکت در مسابقات اهمیت بسیاری دارد. از مراکز بدنسازی در پیکرسنجی و درمان بدشکلی‌های بدنی و نیز استعدادیابی ورزشی در بین نوجوانان می توان بهره‌گرفت.
لذا اهمیت احداث سالن‌های بدنسازی چه به صورت سالنی تک‌منظوره و چه به عنوان بخشی از مجموعه‌های ورزشی نباید مورد بی توجهی قرار گیرد و به آن نباید به عنوان یک بخش لوکس و تجملی نگاه کرد. بلکه با توجه به اهمیت آن در افزایش سلامت و کارایی در سنین مختلف افراد جامعه و در بین اقشار مختلف جامعه نیاز به توجه ویژه می‌باشد.

 انواع صندلیها

– نیمکتهای بازیکنان ذخیره و مربیان، ناظران و داوران
– صندلیهای پشتی‌‌دار مخصوص تماشاگران و میهمانان ویژه که با جنس ها، قیمت و ابعاد گوناگون در دسترس است.
– صندلیهای تاشو که به مراتب گران تر هستند اما بخاطر راحتی این نوع صندلی ها و امکان ایجاد فضای عبوری بیشتر به دلیل جمع شدن و به تبع آن امنیت بیشتر تماشاگران توصیه شده است. همچنین اگر اتصال این نوع صندلی ها به دیواره ی عمودی سکو ها باشد، نظافت سکو های تماشاچیان به مراتب بهتر صورت می گیرد این نوع صندلیها برای تماشاگران، میهمانان ویژه و اصحاب رسانه استفاده میشود. همچنین استفاده از این صندلیها در قوانین فیفا برای سالن‌های ورزشی الزامی شده است.
عموماً صندلیهای معمولی بر روی سکو های به عرض ۸۰ سانتیمتر و صندلیهای جایگاه ویژه بر سکوهایی به عرض ۹۰ تا ۱۰۵ سانتیمتری نصب میشوند.
تصاویر زیر انواع صندلیهایی که میتوانند مورد استفاده قرار بگیرند را نشان میدهند.
طبق استانداردهای ارایه شده تعداد صندلیهای هر ردیف از سکوها نباید از ۴۰ عدد بیشتر شود. طبق این دستورالعمل در چیدمان، هر صندلی نیاز به فضای عرضی ۵۰ سانتی‌متر دارد.